Historical Cultural Significance of Tayma City in the Sixth Century B.C.

Authors

  • Salma Bint Mohammed Bakr Hosawi

DOI:

https://doi.org/10.35696/.v11i1.1404

Keywords:

Tayma City, The 6th century BC, The Arabian Peninsula, Civilization, Antiquities

Abstract

This research aims to highlight the historical and cultural status of Tayma city and its vital role as strategic commercial route linking the center of the Arabian Peninsula with its west and north as well as neighboring civilizations in the ancient Far East, resulting in the greatest impact on the ease of communication between the societies of the Arabian Peninsula and other nations and the emergence and development of Arab cities and kingdoms in the past. The study is organized into an introduction, and several sections covering the historical importance of Tayma, its strategic location at the crossing of trade routes, the the historical monuments of Tayma including Al-Hamra Palace, Tayma Monument, the Al-Radam Palace, Tayma Wall, and the Well of Hadaj, as well as the Stone Cube Monument discovered in Al-Hamra Palace. The study revealed the prevailing religious ritual practice in Taima at that period of history was the worship of the Holy Trinity "the sun, the moon and the star of Venus", the well-known deities in the Arabian Peninsula and Mesopotamia.

Downloads

Download data is not yet available.

References

أولا: المراجع باللغة العربية

أسكوبي، خالد محمد، دراسة تحليلية مقارنة لنقوش من منطقة (رم) جنوب غرب تيماء، وزارة المعارف، وكالة الآثار والمتاحف، الرياض، 1999م.

الأنصاري، عبد الرحمن الطيب، أبو الحسن، حسين علي، تيماء ملتقى القوافل، سلسلة قرى ظاهرة على طريق البخور «2»، دار القوافل للنشر والتوزيع، الرياض، 2002م.

الأنصاري، عبد الرحمن الطيب وآخرون، الحضارة العربية والإسلامية عبر العصور في المملكة العربية السعودية، مؤسسة التراث، الرياض، 2006م.

أوليري، دي لاسي، جزيرة العرب قبل البعثة، ترجمه وعلق عليه: موسى علي الغول، منشورات وزارة الثقافة، المملكة الأردنية الهاشمية، عمان،1990م.

أويتنج، يوليوس، رحلة داخل الجزيرة العربية، دارة الملك عبد العزيز، الرياض، 1999م.

بطليموس كلاوديوس والجزيرة العربية، ترجمة: السيد جاد، تحرير: عبدالله العبدالجبار، دارة الملك عبدالعزيز، الرياض، 2017م.

البكري، عبد الله بن عبد العزيز، معجم ما استعجم، دار الكتب العلمية، بيروت، 2009م.

بودن، جارث وروبرت ميللر، كريستوفر ايدنز، دراسة تحليلية: برنامج حصر المعالم الأثرية في موقع تيماء القديمة، التنقيبات الأولية في تيماء 1399ه/ 1979م، مجلة أطلال، الرياض، ع4، 2011م،

البياني، عادل جاسم، المدن التاريخية والحصون الأثرية في الشعر قبل الإسلام، مجلة كلية الآداب، جامعة بغداد، ع23، 1978م.

التيمائي، محمد حمد سمير، وآخرون، آثار منطقة تبوك: سلسلة أثار المملكة العربية السعودية، وكالة الآثار والمتاحف، الرياض، 2003م.

التيمائي، محمد حمد السمير، هذه بلادنا - تيماء، الرئاسة العامة لرعاية الشباب، الرياض، 1991م.

الجاسر، حمد، في شمال غرب الجزيرة، دار اليمامة، الرياض، 1970م.

أبو درك، حامد إبراهيم، مقدمة عن أثار تيماء، دراسة نقد ومقارنة لبعض المعالم الأثرية في تيماء بشمال غرب الجزيرة العربية من خلال نتائج الاستكشافات الأثرية، ‏مطبوعات الإدارة العامة للآثار والمتاحف، الرياض، 1986م.

دوتي، تشارلز، ترحال في صحراء الجزيرة العربية، ترجمة: صبري محمد حسن، المجلس الأعلى للترجمة، القاهرة، 2009م.

ديمانج، فرانسواز، طرق التجارة القديمة - روائع آثار المملكة العربية السعودية، المجموعة الأوروبية، إيطاليا، 2010م.

الذيبي، محمد بن عائل، التواصل الحضاري من خلال نقش أثري للملك رمسيس الثالث المكتشف بواحة تيماء، مركز عبد الرحمن السديري الثقافي، السعودية، ع26، 2012م.

الذيبي، محمد عائل، الرموز المنقوشة على المذبح الحجري المكعب من تيماء ودلالاته الحضارية، مجلة الخليج للتاريخ والآثار، ع6، جمعية التاريخ والآثار بدول مجلس التعاون لدول الخليج العربي، الرياض، 2011م.

الذييب، سليمان عبد الرحمن، نقوش موقع سرمداء محافظة تيماء، الجمعية السعودية للدراسات الأثرية، الرياض، 2014م.

رجب، عمر الفاروق السيد، الحجاز المنطقة الغربية من المملكة العربية السعودية - أرضه وسكانه، دار الشروق، جدة، 1978م.

رشيد، صبحي، دراسة تحليلية للتأثير البابلي في آثار تيماء، مجلة سومر، ع792، 1973م.

رشيد، صبحي أنور، دراسة بفخار تيماء، مجلة سومر، وزارة الثقافة والإعلام، دائرة الآثار والتراث، مج 36، ع 1،2، 1980م.

ساليفي، بياتريس أندرية، الفرنسيون وشبه الجزيرة العربية تاريخ حافل بالاكتشافات والتعاون المعرفي، دليل معرض طرق التجارة القديمة باريس متحف اللوفر، روائع آثار المملكة العربية السعودية، 2010م.

السعيد، سعيد بن فايز إبراهيم، نقوش ثمودية من تيماء، مجلة جامعة الملك سعود، كلية الآداب، الرياض، مج17, ع1، 2004م.

ابن سعيد، أبو الحسن على بن موسى، نشوة الطرب في جاهلية العرب، تحقيق: نصرت عبد الرحمن، مكتبة الأقصى، عمّان، 1982م.

السمهودي، نور الدين أبو الحسن، خلاصة وفاء الوفا بمدينة المصطفى، مكتبة الثقافة الدينية، القاهرة، 1999م.

السناني، رحمة بنت عواد أحمد، تيماء تحت الحكم الكلداني في عصر الملك نابونيد، أطروحة دكتوراه، كلية الآداب، جامعة الملك سعود، السعوية، 2008م،

العنزي، سالم سمران، طرق القوافل وآثارها في شمال جزيرة العرب، خطوات للنشر والتوزيع، دمشق، 2007م.

العياش، عادل، مدينة تيماء من الناحية الأثرية، مجلة العرب، دار اليمامة للبحث والترجمة والنشر، مج1، ع6، 1967م.

فيلبي، جون، أرض مدين، ترجمة: يوسف مختار الأمين، مراجعة وتدقيق: عبد الله بن محمد المنيف، الرياض، مكتبة العبيكان، 2003م.

فيلبي، عبد الله، أرض الأنبياء مدائن صالح ، ترجمة: الديراوي، بيروت، 1962م.

القحطانى، رزنه مفلح، مسلات واحة تيماء: دراسة مقارنة، حولية كلية اللغة العربية بالزقازيق، جامعة الأزهر، كلية اللغة العربية بالزقازيق، مج1، ع38, 2018م.

كراع النمل، علي بن الحسن، المنجد في اللغة والأعلام، دار المشرق، بيروت، 2005م.

ابن معيوف، محمد معاضة، المجامر القديمة في تيماء، دارة الملك عبد العزيز، الرياض، 2009م.

ابن منظور، محمد بن مكرم، لسان العرب، دار صادر، بيروت، 2005م.

مهران، محمد بيومي، تاريخ العرب القديم، دار المعرفة الجامعية، الإسكندرية، 1980م.

النجم، سعيد محمد، أرنولف هاوسلاتير، ريكاردوا آيشمان - تيماء خريف 2004م وربيع 2005م التقرير الثاني عن المشروع الآثاري السعودي الألماني المشترك، أطلال، الهيئة العامة للسياحة والآثار، الرياض، ع20، 2010م.

هاوسليتر، أرنولف، طرق التجارة القديمة، روائع آثار المملكة العربية السعودية، المجموعة الأوروبية، إيطاليا، 2010م.

الهمداني، الحسن بن أحمد، صفة جزيرة العرب، مطبعة بريل، ليدن، 1909م.

هوبير، شارل، رحلة في الجزيرة العربية الوسطى 1878-1882م، ترجمة: اليسار سعادة، دار كتب، بيروت، 2003م.

هوساوي، سلمى محمد بكر، تاريخ شبه الجزيرة العربية القديم، دار نشر جامعة الملك سعود، الرياض،2017م.

الواقدي، محمد بن عمر، كتاب المغازي، تحقيق: مارسن جونس، دار المعارف، القاهرة، 1965م.

Arabic references

Askūbī, Ḫālid Muḥammad, Dirāsah Taḥlīlīyah Muqāranah li-Nuqūš min minṭaqat (Ram) Ğanūb Ġarb Taymāʾ, Wizārat al-Maʿārif, Wakālat al-Āṯār & al-Matāḥif, al-Riyāḍ, 1999.

al-Anṣārī, ʿAbdalraḥmān al-Ṭayyib, Abū al-Ḥasan, Ḥusayn ʿAlī, Taymāʾ Multaqá al-Qawāfil, Silsilat qurá Ẓāhirat ʿalá ṭarīq al-baḫūr «2», Dār al-Qawāfil lil-Našr & al-Tawzīʿ, al-Riyāḍ, 2002.

al-ʾAnṣārī, ʿAbdalraḥmān al-Ṭayyib & āḫarūn, al-Ḥaḍārah al-ʿArabīyah & al-Islāmīyah ʿabra al-ʿuṣūr fī al-Mamlakah al-ʿArabīyah al-Suʿūdīyah, Muʾassasat al-Turāṯ, al-Riyāḍ, 2006.

O'Leary, de Lacey, Ğazīrat al-ʿArab qabla al-Baʿṯah, tarğamahu & ʿallaqa ʿalayhi: Mūsá ʿAlī al-Ġūl, Manšūrāt Wizārat al-Ṯaqāfah, al-Mamlakah al-ʾUrdunīyah al-Hāšimīyah, ʿAmmān, 1990.

Ūytinğ, Yūliyūs, Riḥlat dāḫil al-Ğazīrah al-ʿArabīyah, Dārat al-Malik ʿAbdalʿAzīz, al-Riyāḍ, 1999.

Baṭlaymūs klāwdyws & al-Ğazīrah al-ʿArabīyah, Tr. al-Sayyid Ğād, taḥrīr: ʻAbd Allāh alʿbdālğbār, Dārat al-Malik ʿAbd-al-ʿAzīz, al-Riyāḍ, 2017.

al-Bakrī, ʿAbd Allāh ibn ʿAbdalʿAzīz, Muʿğam mā astʿğm, Dār al-Kutub al-ʿIlmīyah, Bayrūt, 2009.

Boden, Garṯ and Robert Miller, krystwfr aydnz, Dirāsah Taḥlīlīyah: Barnāmağ Ḥaṣr al-Maʿālim al-Aṯarīyah fī Mawqiʿ Taymāʾ al-qadīmah, altnqybāt al-awwalīyah fī Taymāʾ 1399h / 1979m, Mağallat aṭlāl, al-Riyāḍ, Issue 4, 2011M,

al-Bayānī, ʿĀdil Ğāsim, al-Mudun al-Tārīḫīyah & al-Ḥuṣūn al-Aṯarīyah fī al-Šiʿr qabla al-Islām, Mağallat Kullīyat al-Ādāb, Ğāmiʿat Baġdād, Issue 23, 1978.

al-Taymāʾy, Muḥammad Ḥamad Samīr, & āḫarūn, Āṯār minṭaqat Tabūk : Silsilat āṯār al-Mamlakah al-ʿArabīyah al-Suʿūdīyah, Wakālat al-Āṯār & al-Matāḥif, al-Riyāḍ, 2003.

altymāʾy, Muḥammad Ḥamad al-samīr, Hādhihi bilādunā-Taymāʾ, al-Riʾāsah al-ʿĀmmah li-Riʿāyat al-Šabāb, al-Riyāḍ, 1991.

al-Ğāsir, Ḥamad, fī Šamāl Ġarb al-Ğazīrah, Dār al-Yamāmah, al-Riyāḍ, 1970.

Abū dʾArk, Ḥāmid Ibrāhīm, muqaddimah ʿan Āṯār Taymāʾ, dirāsah Naqd & Muqāranah li-baʿḍ al-Maʿālim al-Aṯarīyah fī Taymāʾ bi-Šamāl Ġarb al-Ğazīrah al-ʿArabīyah min Ḫilāl natāʾiğ al-istikšāfāt al-Aṯarīyah, ‏mṭbwʿāt al-Idārah al-ʿĀmmah lil-Āṯār & al-Matāḥif, al-Riyāḍ, 1986.

Dotty, Charles, Tarḥāl fī ṣaḥrāʾ al-Ğazīrah al-ʿArabīyah, Tr. Ṣabrī Muḥammad Ḥasan, al-Mağlis al-Aʿlá lil-Tarğamah, al-Qāhirah, 2009.

Demange, Françoise, Ṭuruq al-Tiğārah al-Qadīmah-Rawāʾiʿ Āṯār al-Mamlakah al-ʿArabīyah al-Suʿūdīyah, al-Mağmūʿah al-Ūrūbbīyah, Īṭāliyā, 2010.

al-Dhyby, Muḥammad ibn ʿāʾil, al-tawāṣul al-ḥaḍārī min Ḫilāl naqš Aṯarī lil-Malik Ramsīs al-ṯāliṯ al-Muktašif bi-wāḥat Taymāʾ, Markaz ʿAbdalraḥmān al-Sudayrī al-Ṯaqāfī, al-Suʿūdīyah, issue 26, 2012.

aldhyby, Muḥammad ʿāʾil, al-Rumūz al-manqūšah ʿalá almdhbḥ al-Ḥağarī almkʿb min Taymāʾ & dalālātuhu al-ḥaḍārīyah, Mağallat al-Ḫalīğ lil-tārīḫ & al-āṯār, issue 6, Ğamʿīyat al-Tārīḫ & al-Āṯār bi-Duwal Mağlis al-Taʿāwun li-Duwal al-Ḫalīğ al-ʿArabī, al-Riyāḍ, 2011.

al-Dhuyayb, Sulaymān ʿAbdalraḥmān, Nuqūš Mawqiʿ srmdāʾ Muḥāfaẓat Taymāʾ, al-Ğamʿīyah al-Suʿūdīyah lil-Dirāsāt al-Aṯarīyah, al-Riyāḍ, 2014.

Rağab, ʿUmar al-Fārūq al-Sayyid, al-Ḥiğāz al-Minṭaqah al-Ġarbīyah mina al-Mamlakah al-ʿArabīyah al-Suʿūdīyah-ʾArḍuh & Sakānh, Dār al-Šurūq, Ğiddah, 1978.

Rašīd, Ṣubḥī, dirāsah taḥlīlīyah lltʾṯyr al-Bābilī fī Āṯār Taymāʾ, Mağallat Saūmar, issue 792, 1973.

Rašīd, Ṣubḥī ʾAnwar, Dirāsah bfḫār Taymāʾ, Mağallat Sūmar, Wizārat al-Ṯaqāfah & al-ʾIʿlām, Dāʾirat al-Āṯār & al-Turāṯ, V 36, issue 1, 2, 1980.

Salive, Beatrice Andrea, al-Faransīyūn & Šibh al-Ğazīrah al-ʿArabīyah Tārīḫ ḥāfil bālāktšāfāt & al-Taʿāwun al-Maʿrifī, Dalīl Maʿraḍ Ṭuruq al-Tiğārah al-qadīmah Bārīs Matḥaf allwfr, Rawāʾiʿ Āṯār al-Mamlakah al-ʿArabīyah al-Suʿūdīyah, makān al-Našr, 2010.

al-Saʿīd, Saʿīd ibn Fāyiz Ibrāhīm, Nuqūš Ṯamūdīyah min Taymāʾ, Mağallat Ğāmiʿat al-Malik Suʿūd, Kullīyat al-Ādāb, al-Riyāḍ, V17, issue 1, 2004.

ibn Saʿīd, Abū al-Ḥasan ʿalá ibn Mūsá, Našwah al-ṭarab fī ğāhilīyat al-ʿArab, Ed. Naṣrat ʿAbdalraḥmān, Maktabat al-Aqṣá, ʿAmmān, 1982.

al-Samhūdī, Nūr al-Dīn ʾAbū al-Ḥasan, Ḫulāṣat Wafāʾ al-Wafā bi-madīnat al-Muṣṭafá, Maktabat al-Ṯaqāfah al-Dīnīyah, al-Qāhirah, 1999.

al-Sinānī, Raḥmah bint ʿAwwād ʾAḥmad, Taymāʾ taḥta al-Ḫukm al-Kildānī fī ʿaṣr al-Malik Nābwnyd, PhD Thesis, Kullīyat al-Ādāb, Ğāmiʿat al-Malik Suʿūd, al-Suʿūdīyah, 2008.

al-ʿAnzī, Sālim Samrān, Ṭuruq al-Qawāfil & Āṯāruhā fī Šamāl Ğazīrat al-ʿArab, Ḫaṭawāt lil-Našr & al-Tawzīʿ, Dimašq, 2007.

al-ʿAyyāš, ʿĀdil, Madīnat Taymāʾ mina al-Nāḥīyah al-ʾAṯarīyah, Mağallat al-ʿArab, Dār al-Yamāmah lil-Baḥṯ & al-Tarğamah & al-Našr, V1, Issue 6, 1967.

Fīlbī, Ğūn, ʾArḍ Madyan, Tr. Yūsuf Muḫtār al-ʾAmīn, murāğaʿat & tadqīq : ʿAbd Allāh ibn Muḥammad al-Munīf, al-Riyāḍ, Maktabat al-ʿUbaykān, 2003.

Fīlbī, ʿAbd Allāh, ʾArḍ al-ʾAnbīyāʾ Madāʾin Ṣāliḥ, Tr. al-dyrāwy, Bayrūt, 1962.

al-Qaḥṭāná, rznh Mufliḥ, mslāt wāḥat Taymāʾ: dirāsah muqāranah, Ḥawlīyat Kullīyat al-Luġah al-ʿArabīyah bi-al-Zaqāzīq, Ğāmiʿat al-ʾAzhar, Kullīyat al-Luġah al-ʿArabīyah bi-al-Zaqāzīq, V1, issue 38, 2018.

Kurāʿ al-naml, ʿAlī ibn al-Ḥasan, al-Munağğid fī al-luġah & al-aʿlām, Dār al-Mašriq, Bayrūt, 2005.

ibn Maʿyūf, Muḥammad Maʿāḍah, al-Mağāmir al-qadīmah fī Taymāʾ, Dārat al-Malik ʿAbdalʿAzīz, al-Riyāḍ, 2009.

ibn manẓūr, Muḥammad ibn Mukarram, Lisān al-ʿArab, Dār Ṣādir, Bayrūt, 2005.

Mahrān, Muḥammad Bayyūmī, Tārīḫ al-ʿArab al-qadīm, Dār al-Maʿrifah al-Ğāmiʿīyah, al-Iskandarīyah, 1980.

al-Nağm, Saʿīd Muḥammad, arnwlf hāwslātyr, rykārdwā āyšmān-Taymāʾ Ḫurayyif 2004m & Rabīʿ 2005m al-taqrīr al-Ṯānī ʿan al-mašrūʿ al-āṯārī al-Suʿūdī al-Almānī al-muštarak, aṭlāl, al-Hayʾah al-ʿĀmmah lil-Siyāḥah & al-āṯār, al-Riyāḍ, issue e20, 2010.

Houseliter, Arnulf, Ṭuruq al-Tiğārah al-qadīmah, Rawāʾiʿ Āṯār al-Mamlakah al-ʿArabīyah al-Suʿūdīyah, al-Mağmūʿah al-Ūrūbbīyah, Īṭāliyā, 2010.

al-Hamadānī, al-Ḥasan ibn ʾAḥmad, Ṣifat Ğazīrat al-ʿArab, Maṭbaʿat Brīl, Līdin, 1909.

Hūbīr, Šārl, Riḥlat fī al-Ğazīrah al-ʿArabīyah al-Wusṭá 1878-1882m, Tr. al-Yasār Saʿādah, Dār kutub, Bayrūt, 2003.

hwsāwy, Salmá Muḥammad Bakr, Tārīḫ Šibh al-Ğazīrah al-ʿArabīyah al-qadīm, Dār Našr Ğāmiʿat al-Malik Suʿūd, al-Riyāḍ, 2017.

al-Wāqidī, Muḥammad ibn ʿUmar, Kitāb al-Muġāzī, Ed Mārsn Ğūns, Dār al-Maʿārif, al-Qāhirah, 1965.

ثانيًا: المراجع باللغة الإنجليزية

42) Antolian Studies, The Harran Inscription of Nabonidus vlll, Cambridge University Press, 1958.

43) Hausleiter, A., The Oasis of Tayma", Roods of Arabia, Fookord Henrioyrett, in Muscedu Louvere, paris 14 July -27 sptember 2010 (Printed by Graeiche Marini Villorda: Italyin, 2010.

44) Goodspeed Edgar. Johnsonm, The Teime Stone, The Biblicai World, Vol.33, No.6(University of Chicago Press: 1909.

Lundin, G. A. Ugaritic Writing and the Origin of the Semitic Consonantal Alphabet, Aula Orientalis, 1987.

Tropper, Ğ., Ägyptisches, Nordwestsemitisches und Altsüdarabisches Alphabet, UF, 28. 1996.

Published

2023-03-18

How to Cite

Hosawi, S. B. M. B. . (2023). Historical Cultural Significance of Tayma City in the Sixth Century B.C. Journal of Arts, 11(1), 567–598. https://doi.org/10.35696/.v11i1.1404

Issue

Section

1

Similar Articles

1 2 3 4 5 6 7 > >> 

You may also start an advanced similarity search for this article.